ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါကို ေဆာလ်င္စြာေတြ႕ရွိကုသလၽွင္ ေရာဂါျပင္းထန္မႈနွင့္ အသက္ဆုံးရႈံးမႈတို႔မွ ကာကြယ္နိုင္ၿပီး Tamiflu (Oseltamivir) ႏွင့္ Relenza (Zanamivir) ေဆး (၂) မ်ိဳးျဖင့္ ကုသမႈေပးႏိုင္ေၾကာင္း က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္ထားသည္။
လက္ရိွတြင္ ျဖစ္ပြားမႈအမ်ားဆံုးျဖစ္ေနသည့္ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးရွိ အင္းစိန္၊ လိႈင္သာယာ၊ ဒဂုံၿမိဳ႕သစ္ (ေတာင္ပိုင္း) ၊ ဧရာဝတီတိုင္းေဒသႀကီးရွိ ပုသိမ္၊ ေညာင္တုန္း၊ ပဲခူးတိုင္းေဒသႀကီးရွိ ပဲခူးၿမိဳ႕နယ္ တို႔တြင္ တုံ႔ျပန္ေဆာင္ရြက္ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားကို ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေနေၾကာင္း သိရသည္။
က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာနအေနျဖင့္ ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါျဖင့္ ေဒသအလိုက္ ေဆး႐ုံတက္ေရာက္မႈ အေျခအေနကို ေန႔စဥ္ဆန္းစစ္ၿပီး ေရာဂါကာကြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း အမ်ားဆုံးေဒသမ်ားတြင္ တုံ႔ျပန္ေဆာင္ရြက္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း သိရသည္။
က်န္းမာေရးႏွင့္အားကစားဝန္ႀကီးဌာနက ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါ (Seasonal Influenza A(H1N1)pdm09) ျဖစ္ပြားမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္အမွတ္စဥ္ (၁၁)အား ၾသဂုတ္လ (၃)ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ တစ္ႏုိင္ငံလံုးအတုိင္းအတာျဖင့္ ဇူလိုင္လ(၂၁) ရက္ေန႔မွ ၾသဂုတ္လ(၂)ရက္ေန႔ မြန္းလြဲ (၂) နာရီအထိ ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္စစ္ေဆးခဲ့သည့္ သံသယလူနာ (၃၀၅)ဦးအနက္ H1N1 ပိုးေတြ႕လူနာ (၁၁၀) ဦးရွိၿပီး ေသဆံုးသူ (၁၄)ဦးရိွေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားၿပီးေနာက္ ၾသဂုတ္လ (၄)ေန႔ နံနက္ပိုင္းတြင္ ျပင္ဦးလြင္မွ လူနာတစ္ဦး ထပ္မံေသဆံုးသြားေၾကာင္း သိရသည္။
ၾသဂုတ္လ(၃) ရက္ေန႔၊ မြန္းလြဲ (၂) နာရီအထိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရိွ အထူးကုေဆး႐ုံႀကီး (ေဝဘာဂီ) တြင္ H1N1 ပိုးေတြ႕ အတြင္းလူနာ (၂၆) ဦးႏွင့္ အျခားတိုင္းေဒသႀကီး/ ျပည္နယ္ ေဆး႐ုံႀကီးမ်ားတြင္ H1N1 ပိုးေတြ႕ အတြင္းလူနာ (၃၇) ဦး စုစုေပါင္း (၆၃) ဦး ေဆးဝါးကုသမႈခံယူလ်က္ရွိေနၿပီး ေရာဂါေပ်ာက္ကင္း၍ ေဆး႐ုံဆင္းလူနာ (၂၈) ဦးရွိေၾကာင္း အဆိုပါသတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
H1N1 ႏွင့္ပတ္သက္၍ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရး အသိပညာေပးႏိႈးေဆာ္ျခင္းမ်ားကို တစ္ႏုိင္ငံလံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ေနၿပီး ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါပိုးရိွသူက မဖံုးအုပ္ဘဲ ႏွာေခ်ျခင္း၊ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းတို႔မွ ထြက္ေပၚလာေသာ အစက္အမႈန္မ်ားသည္ (၆) ေပခန္႔အထိပ်ံ႕ႏွံ႔ႏုိင္ၿပီး ၎အားတိုက္ရိုက္ရႈသြင္းမိျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ၎အစက္အမႈန္မ်ား တင္က်န္ကပ္ၿငိေနေသာ အရာဝတၱဳမ်ားကို ကိုင္တြယ္မိေသာ လက္မွ တစ္ဆင့္လည္းေကာင္း ေရာဂါကူးစက္ႏုိင္ေၾကာင္း က်န္းမာေရးဌာနက သတိေပးထားသည္။
ရာသီတုပ္ေကြးသည္ ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္မွာ (၁) ရက္မွ (၄) ရက္ခန္႔အထိျဖစ္ၿပီး ေရာဂါလကၡဏာမျပမီ (၁) ရက္မွစတင္၍ ဖ်ားျခင္း၊ ႏွာရည္ယိုျခင္း၊ ႏွာေခ်ျခင္း၊ ေခ်ာင္းေျခာက္ဆိုးျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း၊ ကိုယ္လက္ကိုက္ခဲျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ႏုံးေခြျခင္းမ်ား စသည့္ လကၡဏာအခ်ဳိ႕စတင္ခံစားရကာ (၇) ရက္အထိ အျခားလူမ်ားသို႔ ေရာဂါကူးစက္ ျပန္႔ပြားေစႏုိင္ၿပီး ေရာဂါလကၡဏာျပင္းထန္လာပါက အဖ်ားႀကီးလြန္းျခင္း၊ ေခ်ာင္းအလြန္ဆိုးျခင္း၊ ေမာျခင္း၊ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ အသက္ရႈက်ပ္ျခင္း၊ အသက္ရႈခက္ခဲျခင္း၊ အသက္ရႈႏႈန္းျမန္ဆန္ျခင္း၊ ဂနာမၿငိမ္ျဖစ္ျခင္း၊ သတိလစ္ျခင္းတို႔ ျဖစ္လာေၾကာင္း သိရသည္။
ေရာဂါကူးစက္ခံရသူအမ်ားစုမွာ ဖ်ားျခင္းအပါအဝင္ မျပင္းထန္သည့္ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကို တစ္ပတ္အထိ ခံစားရနိုင္ၿပီး ကုသမႈခံယူစရာမလိုဘဲ သက္သာေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္ေသာ္လည္း နီးစပ္ရာ ေဆးခန္း၊ ေဆး႐ုံမ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရးဌာနမ်ားသို႔ ျပသရန္ လိုအပ္ၿပီး က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ားအေနျဖင့္ လိုအပ္ပါက ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈမ်ားကို ေဆာင္ရြက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
အဆိုပါေရာဂါသည္ ကေလးငယ္မ်ား၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္မ်ား၊ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ား၊ နာတာရွည္ ေရာဂါရွိသူမ်ား၊ ခုခံအား က်ဆင္းမႈ ရွိသူမ်ားတြင္ ေရာဂါပိုမိုျပင္းထန္ၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲ ျပင္းထန္ အဆုတ္ေရာင္ နမိုးနီးယားေရာဂါ ျဖစ္ပြားနိုင္ေခ် ပိုမိုျမင့္မားေၾကာင္း သိရသည္။
ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈမွ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏုိင္ရန္အတြက္ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းမႈကို အထူးဂ႐ုျပဳ ေဆာင္ရြက္ျခင္း အပါအဝင္ လက္ကို ဆပ္ျပာႏွင့္ ေရမ်ားမ်ားသုံး၍ မၾကာခဏ ေဆးေၾကာျခင္း၊ ႏွာေခ်ေခ်ာင္းဆိုးလၽွင္ ဖုံးအုပ္ျခင္း၊ လူထူထပ္ေသာေနရာမ်ားအား ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး မျဖစ္မေနသြားရပါက ပါးစပ္ႏွာေခါင္းစည္း တပ္ဆင္ျခင္း၊ ေကာင္းစြာအိပ္စက္အနားယူျခင္း၊ အာဟာရျပည့္ဝသည့္ အစားအစာမ်ား စားသုံးျခင္း၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈပုံမွန္ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ေလေကာင္းေလသန္႔ရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနထိုင္ျခင္း၊ အရက္လြန္ကဲစြာေသာက္သုံးျခင္းႏွင့္ မူးယစ္ေဆးဝါးသုံးစြဲျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊ ေရာဂါျဖစ္ပြားေနသူမ်ားႏွင့္ သံသယရွိေနသူမ်ား၏ (၆) ေပ အကြာတြင္ ေနထိုင္ျခင္း၊ ေရာဂါကူးစက္ခံထားရသူအား ပါးစပ္ႏွာေခါင္းစည္း (Surgical Mask) ကို အသုံးျပဳေစျခင္း၊ ေရာဂါရွိသူ၏ ေနအိမ္ႏွင့္ ေဆး႐ုံမ်ားသို႔ မလိုအပ္ဘဲ သြားေရာက္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊ မိမိတြင္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား ခံစားရပါက နီးစပ္ရာ က်န္းမာေရးဌာနသို႔ သြားေရာက္ကုသမႈခံယူျခင္းႏွင့္ ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား စတင္ခံစားရသည့္အခ်ိန္မွစတင္၍ (၁၀) ရက္အတြင္း မိမိ၏ေနအိမ္၌သာ ေနထိုင္ျခင္းတို႔ သတိထားလုပ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါအား ကာကြယ္ေဆးထုိးႏွံႏုိင္ေသာ္လည္း ကာကြယ္ေဆးမွာ ေစ်းႏႈန္းျမင့္မားျခင္း၊ (၅၀)ရာခိုင္ႏႈန္းမွ (၆၀)ရာခိုင္ႏႈန္းအထိသာ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈမွ ကာကြယ္မႈေပးနိုင္ျခင္း၊ ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံအၿပီး (၂)ပတ္ၾကာမွသာ ကိုယ္ခံအားပဋိပစၥည္းမ်ား (Antibodies) ေပၚထြက္နိုင္ေသာေၾကာင့္ မိမိတို႔ ေဒသအတြင္း ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါ စတင္မပ်ံ႕ႏွံ႕မီ ထိုးႏွံရန္ လိုအပ္ျခင္း၊ မိမိတို႔နိုင္ငံတြင္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ျဖစ္ပြားေနေသာ ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါ ပိုးအမ်ိဳးအစားႏွင့္ ကိုက္ညီေသာ ကာကြယ္ေဆးျဖစ္ရန္ လိုအပ္ျခင္း ႏွင့္ တစ္ႀကိမ္ ထိုးႏွံၿပီးပါက တစ္ႏွစ္သာ ကာကြယ္နိုင္စြမ္းရွိၿပီး ႏွစ္စဥ္ ထိုးႏွံရန္ လိုအပ္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးခ်မ္းသာေသာ နိုင္ငံမ်ား၌ပင္ ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံျခင္းလုပ္ငန္းအား အျပည့္အဝ ေဆာင္ရြက္နိုင္ျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း သိရသည္။
ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕၏ FluNet Website တြင္ ေဖာ္ျပထားခ်က္အရ ေမလ(၁) ရက္ေန႔မွ ဇူလိုင္လ(၂၃)ရက္ေန႔ အထိ (၃) လခန္႔ကာလအတြင္း ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါ (Seasonal Influenza A(H1N1)pdm09) ျဖစ္ပြားမႈမွာ ျမန္မာႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံမ်ားျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္နိုင္ငံတြင္ (၃၀၆၈) ဦး၊ အိႏၵိယနိုင္ငံတြင္ (၃၁၉) ဦး၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံတြင္ (၂၅၆) ဦး၊ စင္ကာပူနိုင္ငံတြင္ (၈၀) ဦးႏွင့္ ထိုင္း နိုင္ငံတြင္ (၅၉) ဦးတို႔ ျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရၿပီး ပုံမွန္အားျဖင့္ အပူပိုင္းေဒသနိုင္ငံမ်ား၌ တစ္ႏွစ္ပတ္လုံး ျဖစ္ပြားေလ့ရွိေသာ ေရာဂါျဖစ္ေၾကာင္းသိရွိရသည္။
Seasonal Influenza A(H1N1)pdm09 Strain သည္ ေျမာက္အေမရိကတိုက္၌ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလမွ စတင္ကူးစက္၍ တစ္ကမၻာလုံးတြင္ ကပ္ေရာဂါအသြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သျဖင့္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ (WHO) က အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရးအေရးေပၚအေျခအေနအျဖစ္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ (၁၁)ရက္ေန႔၌ ေၾကညာခဲ့ၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံအပါအဝင္ ကမၻာ့နိုင္ငံမ်ားတြင္ ကမၻာ့လူတုပ္ေကြးေရာဂါ ႏွိမ္နင္းျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
Seasonal Influenza A(H1N1)pdm09 သည္ လူမ်ားအၾကား လြယ္ကူစြာ ကူးစက္ေစနိုင္ေသာ္လည္း ျပင္းထန္မႈႏွင့္ ေသဆုံးမႈနည္းပါးေသာေၾကာင့္ ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရး အေရးေပၚ အေျခအေန PHEIC အျဖစ္မွ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ (၁၀) ရက္ေန႔တြင္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕က ႐ုပ္သိမ္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ နိုင္ငံအပါအဝင္ ကမၻာ့နိုင္ငံမ်ား၌ လူမ်ားအၾကား ရာသီတုပ္ေကြး ေရာဂါ (Seasonal Influenza) ကူးစက္မႈအသြင္အျဖစ္သာ ဆက္လက္ရွိေနခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
