(၂)ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ ေစ်းကြက္ေအးေနသည့္ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းအား ျပည္ပသုိ႔ တရားမ၀င္ တင္ပို႔ ေရာင္းခ်မႈမ်ားအား ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မွဳ အေျခေနျပန္ေကာင္းဖြယ္ရိွသည္ဟု မႏၱေလးၿမိဳ႕ မဟာေအာင္ေျမ ေက်ာက္ဝိုင္း ေက်ာက္စိမ္းေစ်းကြက္မွ ကုန္သည္မ်ားက ေထာက္ျပေဝဖန္လိုက္သည္။
“ေက်ာက္စိမ္းေတြက တရုတ္ျပည္ကိုပဲ တိုက္ရိုက္ေရာက္သြားေတာ့ ျပည္တြင္း ေက်ာက္စိမ္းေစ်းကြက္က ေစ်းကြက္စီးဆင္းမႈ မရွိေတာ့ဘဲ ေက်ာက္စိမ္းရွားပါးလာတယ္။ ေက်ာက္ အေရာင္းအ၀ယ္ ေစ်းကြက္ေအးလာတယ္။ ေစ်းကြက္ကိုလည္း ျပည္ပကပဲ တရား၀င္ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသလိုျဖစ္ေနၿပီ။” ဟု ေက်ာက္ပြဲစား ကိုမင္းမင္းက ေျပာသည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္စမွ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ေစ်းကြက္အေနအထားၿငိမ္ေနကာ ေက်ာက္ဝိုင္းသို႔ ေက်ာက္မ်က္ျပပြဲမွ ေက်ာက္အခ်ိဳ႕သာ ရိွေနေၾကာင္း သိရသည္။
“လက္ရွိေက်ာက္၀ိုင္းထဲမွာက ျပပြဲက ျပန္ေရာက္လာတဲ့ ေက်ာက္ေတြနဲ႔ပဲ လည္ေနတယ္။ ကုမၸဏီေက်ာက္ေတြက မရွိဘူး။ တရားမ၀င္လမ္းေၾကာင္းေတြကေန ထြက္ေနတယ္။ အခြန္ေပးရမွာ ေၾကာင့္မို႔လည္း ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းေက်ာက္စိမ္းကလည္း အခြန္ျမႇင့္လိုက္တယ္ဆိုေတာ့ေလ။ နယ္စပ္ဂိတ္ေတြကို တားဆီးေပးႏိုင္ရင္ေတာ့ ေစ်းကြက္ျပန္ေကာင္းသြားနိုင္ပါတယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ ျမန္မာေက်ာက္စိမ္းက ေစ်းေပါေပါနဲ႔ တရားမ၀င္ျဖစ္ေနဦးမွာပါပဲ” ဟုေက်ာက္ပြဲစားတစ္ဦးက ဆိုသည္။
ေက်ာက္စိမ္းထြက္ရွိေသာ ဖားကန္႔ေဒသမွ တရုတ္ႏိုင္ငံ ျပပြဲရွိရာၿမိဳ႕မ်ားသို႔ သြားေရာက္ေရာင္းခ်ၾကသျဖင့္ ေက်ာက္စိမ္းအမ်ားစုမွာ မႏၱေလးေစ်းကြက္သို႔ ေရာက္မလာေတာ့ဘဲ ဖားကန္႔တြင္သာ ေစ်းကြက္ လည္ပတ္ ေနျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေက်ာက္၀ယ္/ေရာင္းသမား ကိုပိုင္ ကေျပာသည္။
လက္ရိွတြင္ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ကြက္မ်ားႏွင့္ ေမွာ္မ်ားတြင္ တရုတ္ကုန္သည္မ်ားက တိုက္ရိုက္ အေရာင္းအ၀ယ္ ျပဳလုပ္ေနျခင္းကို တာဝန္ရိွသူမ်ားအေနျဖင့္ စိစစ္သင့္သည္ဟု ေက်ာက္မ်က္ေစ်းကြက္မွ ေက်ာက္ေရာင္း/ဝယ္ေရးသမားမ်ားက ဆိုသည္။
..............
(၂)နှစ်ကျော်ကြာ ဈေးကွက်အေးနေသည့် မြန်မာ့ကျောက်စိမ်းအား ပြည်ပသို့ တရားမဝင် တင်ပို့ ရောင်းချမှုများအား ထိန်းချုပ်နိုင်မှု အခြေနပြေန်ကောင်းဖွယ်ရှိသည်ဟု မန္တလေးမြို့ မဟာအောင်မြေ ကျောက်ဝိုင်း ကျောက်စိမ်းဈေးကွက်မှ ကုန်သည်များက ထောက်ပြဝေဖန်လိုက်သည်။
“ကျောက်စိမ်းတွေက တရုတ်ပြည်ကိုပဲ တိုက်ရိုက်ရောက်သွားတော့ ပြည်တွင်း ကျောက်စိမ်းဈေးကွက်က ဈေးကွက်စီးဆင်းမှု မရှိတော့ဘဲ ကျောက်စိမ်းရှားပါးလာတယ်။ ကျောက် အရောင်းအဝယ် ဈေးကွက်အေးလာတယ်။ ဈေးကွက်ကိုလည်း ပြည်ပကပဲ တရားဝင်ချုပ်ကိုင်ထားသလိုဖြစ်နပြေီ။” ဟု ကျောက်ပွဲစား ကိုမင်းမင်းက ပြောသည်။
၂၀၁၅ ခုနှစ်စမှ လက်ရှိအချိန်ထိ ဈေးကွက်အနေအထားငြိမ်နေကာ ကျောက်ဝိုင်းသို့ ကျောက်မျက်ပြပွဲမှ ကျောက်အချို့သာ ရှိနေကြောင်း သိရသည်။
“လက်ရှိကျောက်ဝိုင်းထဲမှာက ပြပွဲက ပြန်ရောက်လာတဲ့ ကျောက်တွေနဲ့ပဲ လည်နေတယ်။ ကုမ္ပဏီကျောက်တွေက မရှိဘူး။ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းတွေကနေ ထွက်နေတယ်။ အခွန်ပေးရမှာ ကြောင့်မို့လည်း ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းကျောက်စိမ်းကလည်း အခွန်မြှင့်လိုက်တယ်ဆိုတော့လေ။ နယ်စပ်ဂိတ်တွေကို တားဆီးပေးနိုင်ရင်တော့ ဈေးကွက်ပြန်ကောင်းသွားနိုင်ပါတယ်။ မဟုတ်ရင်တော့ မြန်မာကျောက်စိမ်းက ဈေးပေါပေါနဲ့ တရားမဝင်ဖြစ်နေဦးမှာပါပဲ” ဟုကျောက်ပွဲစားတစ်ဦးက ဆိုသည်။
ကျောက်စိမ်းထွက်ရှိသော ဖားကန့်ဒေသမှ တရုတ်နိုင်ငံ ပြပွဲရှိရာမြို့များသို့ သွားရောက်ရောင်းချကြသဖြင့် ကျောက်စိမ်းအများစုမှာ မန္တလေးဈေးကွက်သို့ ရောက်မလာတော့ဘဲ ဖားကန့်တွင်သာ ဈေးကွက် လည်ပတ် နခြေင်းဖြစ်သည်ဟု ကျောက်ဝယ်/ရောင်းသမား ကိုပိုင် ကပြောသည်။
လက်ရှိတွင် ကျောက်စိမ်းလုပ်ကွက်များနှင့် မှော်များတွင် တရုတ်ကုန်သည်များက တိုက်ရိုက် အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်နခြေင်းကို တာဝန်ရှိသူများအနဖြေင့် စိစစ်သင့်သည်ဟု ကျောက်မျက်ဈေးကွက်မှ ကျောက်ရောင်း/ဝယ်ရေးသမားများက ဆိုသည်။
သတင်း - ရွှေဇော်