ယူကရိန်းတွင် ကြီးမားသော ရေလှောင်ဆည်ကြီးတစ်ခု ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခံရပြီးနောက် နိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင် ဇွန်လ (၇) ရက်နေ့က ရေကြီးမှုများ အဆိုးဆုံး အခြေအနေမှာ ဇွန်လ(၈)ရက်နေ့ ညပိုင်းအထိ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ထောင်ပေါင်းများစွာသော ဒေသခံ အရပ်သားများ နေအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ကြရသည်။ 

ရေလှောင်ဆည်ကြီး ပြိုကျပျက်စီးပြီး ရေများထွက်ကျလာမှုကြောင့် လူ (၄၂,၀၀၀)ဦး မှာ ရေကြီးမှုအန္တရာယ် တိုက်ရိုက် ကြုံတွေ့ခံစားနေရပြီး လူဦးရေ ထောင်ပေါင်းများစွာမှာ သောက်ရေပြတ်လပ်မှု ကြုံရကြောင်း ယူကရိန်းအစိုးရက ပြောသည်။

 ဆည်ရေများ ထွက်ကျလာမှုနှင့်အတူ ဒီနီပရိုမြစ်တွင် မြစ်ရေများ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် စီးဆင်းနေခဲ့ကာ မြစ်ကမ်းပါးတစ်လျှောက် ရေကြီးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း သိရသည်။

ရေကြီးမှုများ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်းမှာ ဆည်ကြီး တည်ဆောက်ထားသည့် ဒီနီပရိုမြစ်၏ တစ်ဘက်ခြမ်းတွင် နေရာယူထားသော ရုရှားတပ်ဖွဲ့များကြောင့်ဟု ဒေသခံများက ပြောဆိုကြသလို ထိုဆည်ကြီးကို ဖျက်ဆီးပစ်မှုမှာ စစ်ပွဲကာလအတွင်း အဖျက်အမှောင့်လုပ်ရပ်တစ်ခုဟု ယူကရိန်းအစိုးရကလည်း ဆိုသည်။

"သူတို့က ငါတို့ကို မုန်းတယ်လေ။ သူတို့က ယူကရိန်းနိုင်ငံနဲ့ ပြည်သူတွေကို ပျက်စီးစေချင်ကြတယ်။ သူတို့က ဘာကိုမှ ဂရုမစိုက်ဘဲ လုပ်ကြတာ။ ရေတွေသာ နောက်ထပ် တစ်မီတာလောက် ထပ်တက်လာရင် ငါတို့ရဲ့ အိမ်တွေကို ဆုံးရှုံးရပြီ" ဟု ဆည်ကြီးအနီး နေထိုင်သူ Oleksandr Reva က ပြောသည်။

ဆည်ကြီး ပျက်စီးသွားပြီးနောက် ရုရှားက ၎င်းတို့ ထိန်းချုပ်ထားသော Kherson ဒေသ၏ နေရာများတွင် အရေးပေါ်အခြေအနေ ထုတ်ပြန်ထားပြီး လူဦးရေ ထောင်နှင့်ချီ ရွှေ့ပြောင်းရကြောင်း သိရသည်။ 

ဆည်ရေများ စီးဝင်လာပြီး ဒီနီပရိုမြစ်ရေ လျှံတက်မှုကြောင့် မြစ်ကမ်းနံဘေးရှိ တိရိစ္ဆာန်ရုံတစ်ရုံတွင်‌ ရေကြီးမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး တရိစ္ဆာန်များ သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ဝန်ထမ်းများက ပြောသည်။ 

Nova Kakhovka ရေလှောင်ဆည်ကြီး ပျက်စီးသွားမှု ဘေးအန္တရာယ်၏ နောက်ဆက်တွဲများကို ယူကရိန်းတောင်ပိုင်းတွင် ဆယ်စုနှစ်များကြာ ခံစားကြရမည်ဟု ဆိုသည်။

ထိုရေလှောင်ဆည်ကြီးမှာ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ရုရှားက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည့် ခရိုင်မီးယားဒေသ အပါအဝင် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဂျုံတင်ပို့သည့် နိုင်ငံများအနက် တစ်နိုင်ငံဖြစ်သည့် ယူကရိန်း၏ စိုက်ပျိုးမြေများအတွက် အဓိက ရေအရင်းအမြစ်လည်း ဖြစ်သည်။

 ရေကြီးမှု၏ နောက်ဆက်တွဲများကို ယူကရိန်းတောင်ပိုင်းရှိ ထောင်ပေါင်းများစွာသော ဒေသခံ ပြည်သူများ ကြုံတွေ့ခံစားရပြီး နေအိမ်၊ စားနပ်ရိက္ခာ၊ သန့်ရှင်းသည့်ရေနှင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုများ ဆုံးရှုံးကြရကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာထောက်မှုနှင့် အရေးပေါ်ကယ်ဆယ်ရေး ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးမှူး Martin Griffiths က လုံခြုံရေးကောင်စီကို ပြောသည်။

စစ်ပွဲအတွင်း ရေလှောင်ဆည်များကို ပစ်မှတ်ထားခြင်းကို ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကြား သဘောတူ လက်မှတ်ထိုးထားသည့် ဂျီနီဗာသဘောတူညီမှု (Geneva Conventions) တွင် အတိအလင်း ဖော်ပြထားသည်။ 

Nova Kakhovka ရေလှောင်ဆည်ကြီးကို ဖျက်ဆီးမှုနှင့် ပတ်သက်၍  ယူကရိန်းနှင့် ရုရှးတို့က အပြန်အလှန် စွပ်စွဲနေကြသော်လည်း လူသိရှင်ကြား သက်သေအထောက်အထား ထုတ်ပြန်ဖော်ပြခြင်း မရှိသေးဟု ဆိုသည်။

"ဒီရုရှားစစ်ရာဇဝတ်မှုအကြောင်း တစ်ကမ္ဘာလုံးက သိကြပါလိမ့်မယ်" ယူကရိန်းသမ္မတ ဗိုလိုဒီမြာ ဇီလန်းစကီးက   ညစဥ်မိန့်ခွန်းတွင် ပြောဆိုခဲ့ပြီး ယခုလုပ်ရပ်ကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် ဖျက်ဆီးပစ်သည့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဗုံးတစ်လုံးဟု ဆိုသည်။

 ရုရှားအစိုးရ ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ဒီမီထရီ ပက်စ်ကော့ဗ်ကလည်း ယူကရိန်းက ၎င်း၏ တန်ပြန်ထိုးစစ်အသစ်ကို အာရုံလွှဲရန် အဖျက်အမှောင့်လုပ်ရပ် လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဇွန်လ (၆) ရက်နေ့တွင် ပြောဆိုခဲ့သည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံကမူ အရေးပါသည့် ရေလှည်ဆည်ကြီးကို ဖျက်ဆီးပစ်မှုမှာ မည်သူ့လက်ချက်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရန် သက်သေအထောက်အထား စုဆောင်းနေဆဲဖြစ်ကြောင်းနှင့် ယူကရိန်းအနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ကိုယ်တိုင် ပျက်စီးဆုံးရှုံးစေသည့် လုပ်ရပ်မျိုးကို လုပ်ဆောင်ရန် အကြောင်းပြချက်မရှိဟု ထောက်ပြခဲ့သည်။ 

"သူ့ရဲ့ စိုက်ပျိုးမြေတွေ ရေနစ်မြုပ်တယ်။ ထောင်ပေါင်းများစွာသော လူတွေ နေအိမ်စွန့်ခွာကြရတယ်။ သူ့ရဲ့ ပိုင်နက်နယ်မြေနဲ့ ပြည်သူတွေ ဒီလိုဖြစ်အောင် ယူကရိန်းက ဘာကြောင့်လုပ်မလဲ။ ဒါက အဓိပ္ပါယ်မရှိပါဘူး" ဟု ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန် ဒုတိယသံအမတ် ရောဘတ်ဝုဒ်က သတင်းထောက်များကို ပြောသည်။

၁၉၅၀ ပြည့်လွန် နှစ်များအတွင်း ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုခေတ်အတွင်း ဒီနီပရိုမြစ်ပေါ်၌ တည်ဆောက်ခဲ့သည့် Nova Kakhovka ရေလှောင်ဆည်ကြီးမှာ ရုရှားတပ်ဖွဲ့များ သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်ထားသည့် ကီလိုမီတာ (၁၅၀) ခန့် အကွာအဝေးရှိ Zaporizhzhia နျူကလီးယား ဓာတ်အားပေးစက်ရုံ၏ အအေးခံစနစ်အတွက် ရေအရင်းအမြစ်လည်း ဖြစ်သည်။

 

Source: Reuters

Photo:  REUTERS/Stringer, REUTERS/Vladyslav Musiienko, The Times,